ÇEVRİMSEL ETKİLERDEN ARINDIRILMIŞ CARİ DENGE

ÇEVRİMSEL ETKİLERDEN ARINDIRILMIŞ CARİ DENGE

7.12.2023 17:14:00 45

Dış ticaret fiyatları ve iktisadi faaliyetteki dalgalanmalar gibi geçici etkileri ifade eden çevrimsel (döngüsel) etkilerin varlığı, cari dengenin görece uzun dönemli eğilimlerini içeren yapısal kısmını gölgeleyebilmektedir. Bu nedenle, cari dengeye ilişkin daha doğru çıkarımlar ve değerlendirmeler yapabilmek için manşet cari işlemler dengesindeki çevrimsel etkilerin arındırılması ve yapısal değişimlerin takip edilebilmesi önem arz etmektedir. Çevrimsel etkilerden arındırıldığında Türkiye ekonomisinin analize konu dönemde ilk defa ve son üç çeyrektir üst üste cari fazla verdiğini hesaplıyoruz.

Çevrimsel etkilerden arındırılmış cari işlemler dengesi, yurt içi ve yurt dışı iktisadi faaliyet ile dış ticaret fiyatlarının uzun dönemli eğilimlerini sürdürdükleri varsayımı altında görünümün nasıl olacağına ilişkin ip uçları sunuyor. Her bir değişken üzerindeki çevrimsel etkinin farklı olabileceğini dikkate alıyor ve Tamamen Değiştirilmiş Hodrick-Prescott (TDHP) filtresi yöntemi yardımıyla fiyat ve talep değişkenlerinin uzun dönemli eğilimlerini ayrı ayrı tespit ederek çıktı ve fiyat açığı serilerini oluşturuyoruz. [1]  Hesaplamalar yapılırken altın hariç ithalat miktarı ile reel yurt içi talep ve altın hariç reel ihracat miktarı ile yurt dışı talep arasındaki uzun dönemli durağan ilişkilerin korunduğunu varsayıyoruz. [2]